دورکاری | راهنمای جامع به همراه 5 نکته برای فریلنسرها

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و رفتن به سمت کار و زندگی آنلاین، سبک مشاغل و بیزینس‌ها هم دچار تغییر و تحولاتی شده است. برای مثال به عنوان یکی از این تغییرات، می‌توان به افزوده شدن انعطاف در انتخاب محل کار اشاره کرد. سوی صحبت من در این مقاله، موضوع دورکاری می‌باشد که در این روزها – به خصوص در دوران شیوع ویروس کرونا – باور این سبک از کار کردن برای همگان ساده‌تر شده است.

دورکاری چیست؟

دورکاری یک شغل نیست. در واقع دورکاری یک شیوه برای کار کردن است که اصل فعالیت افراد را تغییر نمی‌دهد بلکه انعطافی به زمان و مکان کار کردن آن‌ها می‌دهد.

به زبان ساده اگر بخواهم بگویم: دورکاری یعنی به جای این که یک فرد در ساعت مشخصی حاضر در محل کار (دفتر، شرکت و …) شود، همان فعالیت را در مکان و زمان دل‌خواه خودش به انجام می‌رساند.

توجه: در دورکاری، همه‌ی امور تحت نظر همان ارگان یا شرکتی است که فرد در آن مشغول به کار است و معاشرت‌ها و همکاری‌ها سر جای خودشان هستند. تنها چیزی که دچار تحول می‌شود، ساعت کاری و محیط کار افراد است. حتی در بعضی از موارد، ساعات کاری افراد دورکار هم مانند افراد غیر دورکار، مشخص و تعیین شده است.

انواع دورکاری

دورکاری انواع مختلفی دارد که در هر کدام آن‌ها، شرایط برای افراد تغییر می‌کند.

بعضی از انواع دورکاری را در ادامه با هم مرور می‌کنیم.

دورکاری کامل

در این نوع، کارمندان به طور کامل کار خود را در خارج از محیط کار اصلی (شرکت، دفتر و …) به انجام می‌رسانند ولی هم‌چنان تحت نظر همان ارگان یا شرکت هستند و وظایف‌شان تغییری نمی‌یابد.

آن دسته از افرادی که به صورت دورکاری کامل مشغول انجام وظایف هستند، حقوق مشخصی را ماهانه دریافت می‌کنند. در واقع تنها چیزی که با شیوه‌ی کار سنتی آن‌ها تفاوت پیدا می‌کند، محیط کار آن‌هاست که دچار اتعطاف شده است.

دورکاری دارای انعطاف

احتمالا همان‌طور که از عنوانش پیداست، متوجه مفهوم این نوع از دورکاری شده‌اید. 

در این مدل، کارمندان آزادی دارند تا انتخاب کنند که چه تعداد روز در هفته را در خارج از محیط کار مشخص‌شان مشغول فعالیت باشند و چه تعداد روز را در محیط کار سنتی سپری کنند و در آن کارهایشان را انجام دهند.

برخی از مدیران شرکت‌ها و ارگان‌ها، تعیین می‌کنند که هر کدام از کارمندهایشان، چند روز را در دورکاری به سر ببرد ولی بعضی از آن‌ها هم هستند که انتخاب را بر عهده‌ی خود نیرو قرار می‌دهد.

فریلنسری ،آزادکاری، فریلنسینگ یا فریلنسرینگ

در این جا، داستان شاهد تغییر عظیمی می‌شود. اگر تا انتهای این مورد با من همراه باشید، منظورم را به خوبی متوجه خواهید شد.

فریلنسینگ یا آزادکاری شیوه‌ای از کار کردن است که افراد، بدون این که تحت نظر شرکت یا ارگان خاصی فعالیت کنند، به صورت پروژه‌ای و برای کارفرماهای مختلفی مشغول کار می‌شوند و پس از اتمام پروژه، وظیفه‌ی دیگری در برابر کارفرما ندارند و ارتباط‌شان به اتمام می‌رسد.

وجه تمایز فریلنسینگ با دو نوع دورکاری قبلی در این است که در آن دو، افراد جزو کارمندان یک شرکت یا ارگان هستند و تنها محیط کار و زمان کاری‌شان منعطف می‌شود اما در فریلنسینگ، افراد تحت نظر خودشان هستند و مشغول انجام وظیفه برای شخص یا ارگان خاصی نمی‌شوند.

به افرادی که مهارت(هایی) دارند و تصمیم می‌گیرند به جای استخدام شدن، زیر نظر خودشان و برای کارفرماهای مختلفی پروژه‌ها را انجام دهند، فریلنسر می‌گوییم.

طبیعتا در شرایطی که فریلنسرها بدون وابستگی به شخص معین و همیشگی کار می‌کنند، مشغول نوعی دورکاری هستند چون محیط کار تعیین شده‌ای ندارند.

آن‌ها می‌توانند در هر محیطی که مناسب کار کردن است و تمرکز آن‌ها را بالا می‌برد و برای سلامتی جسم و روح‌شان مفید است، مشغول فعالیت شوند و حتی چند محیط کار مختلف را برای خود در نظر بگیرند.

مزایا و معایب دورکاری برای کارمندان

کار کردن از راه دور ممکن است برای خیلی از افراد نکات مثبت و نکات منفی متفاوتی را به همراه داشته باشد. در ادامه قصد دارم به تعدادی از مزایا و معایب دورکاری برای افرادی که به این شیوه کار می‌کنند، اشاره کنم.

مزایا

بی شک عدم حضور در محیط کار مشخص مانند شرکت، دفتر و … می‌تواند آزادی زیادی را به زندگی افراد دورکار تزریق کند و از این جهت، نکات مثبت و دلچسبی را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.

افزایش انگیزه

خارج شدن از محل کار خشک و تکراری و تنوع دادن در محیطی که قرار است در آن برای مدتی کار کنید، باعث می‌شود انرژی و انگیزه‌ی بیشتری برای ادامه دادن به فعالیت‌تان داشته باشید.

دلیل آن هم این است که تاثیر رنگ، نور، وسایل و … روی روحیات ما انسان‌ها بسیار زیاد است و می‌تواند شرایط را برای هر کاری دچار تحول کند.

البته نکته‌ی مهمی نیز در این مورد نهفته است. ممکن است خیلی از افراد در شرایطی که شخص دیگری کار آن‌ها را زیر نظر نداشته باشد و آن‌ها را کنترل نکند، انگیزه‌ی ادامه دادن به انجام وظایف را از دست بدهند.

آزادی در انتخاب محیط و پوشش

در دورکاری دیگر کسی مجبور نیست حتما در یک چهار دیواری مشخص کار کند و می‌تواند هر محیطی که حس می‌کند در آن حال بهتری دارد و بازدهی او بیشتر می‌شود را به عنوان محیط کار انتخاب کند.

ممکن است خیلی از افراد علاقه داشته باشند در منزل خود مشغول کار شوند و از این محیط حس آرامش و امنیت دریافت کنند. در این میان شاید خیلی از افراد هم باشند که کافه، کتابخانه، پارک و … را به عنوان محیطی برای کار کردن ترجیح دهند. فرقی نمی‌کند. هر محیطی که بشود در آن به انجام کار و فعالیت پرداخت، می‌تواند به عنوان محل کار یک فرد دورکار تلقی شود.

با توجه به این موضوع، طبیعتا نوع پوشش این افراد هم تغییر می‌کند و می‌تواند به دل‌خئاه خود فرد باشد.

صرفه‌جویی در زمان

یکی از تجارب روزانه‌ی تقریبا همه‌ی ما انسان‌ها، ماندن در ترافیک سرسام ‌آور جهت رسیدن به محل کار است. قطعا برای این که به موقع در محل کار سنتی خود حاضر شویم، نیازمند این هستیم که زودتر از خواب بیدار بشویم و زمان زیادی را بدون این که بشود کار مفیدی انجام داد، صرفا در مسیر سپری کنیم.

غیر از این در خیلی از مواقع، مشکلاتی در محیط کار پیش می‌آید که باعث هرج و مرج و از دست رفتن آرامش آن محیط می‌شود. در این صورت، احتمالا کار مختل می‌شود و مدت زمان زیادی را باید به اصطلاح لنگ در هوا منتظر بهبود شرایط بمانیم.

این‌ها همه در حالی است که وقتی به شیوه‌ی دورکاری کارهایمان را پیش می‌بریم، می‌توانیم با توجه به نزدیکی آن محیط به منزل و در نظر گرفتن مسافتی که باید طی کنیم، محل کار مناسبی را انتخاب کنیم یا حتی خود “منزل” را ترجیح دهیم. با این انتخاب، احتمال پرت شدن حواس و اتلاف وقت در محیط کار را هم کاهش می‌دهیم.

معایب

احتمالا شما هم مانند من بر این باور هستید که هر چیزی –حتی اگر از دید همگان بسیار عالی به نظر آید- دارای نکات منفی هم هست. دورکاری و انجام وظایف خارج از محیط کار سنتی هم مستثنی از این قضیه نیست.

بیایید در ادامه تعدادی از معایب دورکاری برای کارمندان را مرور کنیم.

حس کسل شدن و خستگی

کار کردن در محیطی که افراد دیگری در آن حضور ندارند و شخص کارمند به تنهایی وظایفش را انجام می‌دهد، ممکن است در خیلی از موارد باعث ایجاد آرامش شود و به افراد این حس را بدهد که در این شرایط کارایی‌شان بالاتر است.

این موضوع نکته‌ی مثبتی محسوب می‌شود اما ممکن است دوری از شلوغی و نداشتن ارتباط حضوری با بقیه همکاران به برخی دیگر از کارمندان حس کسل کننده و خستگی را به همراه داشته باشد و حتی این امکان وجود دارد که خیلی از افراد انگیزه‌ی خود را برای ادامه دادن به این مسیر از دست بدهند و ترجیح‌شان این باشد که با تمام سختی و محدودیتی که کار در محیط سنتی (مانند شرکت) دارد، همان را انتخاب کنند زیرا ارتباطات حضوری برایشان اهمیت زیادی دارد.

محدودیت در دسترسی سریع به همکاران

یکی از مواردی که در دوران شیوع کرونا خود من را آزار می‌داد این بود که برای ارتباط برقرار کردن با همکارانم مجبور می‌شدم ساعات زیادی را منتظر شوم تا آن‌ها تلفن خود را پاسخ دهند یا پیامم را دریافت کنند. حتی زمانی که جواب می‌دادند هم ممکن بود منظورم را به درستی انتقال نداده بودم و به همین شکل، روند انجام کارهایی که نیاز به هم فکری داشتند، کندتر از حالت عادی می‌شد.

بهم خوردن تعادل بین کار و زندگی

البته این مورد عیبی نیست که برای همه‌ی افراد دورکار لحاظ شود. آن دسته از افرادی که مشغول فریلنسینگ و یا دورکاری انعطاف‌پذیر هستند ممکن است با این مشکل مواجه شوند که بی شک با کار کردن روی خود می‌توانند این چالش را برطرف کنند و آن را به یک مزیت تبدیل کنند.

فریلنسرها به دلیل این که آزادانه و بدون داشتن مدیر و رئیس مشخصی کار می‌کنند، ساعات کاری‌شان را خود آن‌ها تعیین می‌کنند. در این شرایط، ممکن است خیلی از فریلنسرها برای این که به درآمد بیشتری برسند، پروژه‌های بیشتری را قبول کنند و تصمیم بگیرند اکثر تایم شبانه روز خود را به کار اختصاص دهند.

شاید در همین حال که من داشتم این موضوع را برایتان توضیح می‌دادم، شما هم ته دل خود گفته باشید که چه خوب!!! بیشتر کار می‌کنیم و در ازای آن پول بیشتری هم به جیب می‌زنیم.

اما سخت در اشتباه هستید. چرا؟ چون با کار کردن بیش از حد و گرفتن پروژه‌هایی که می‌دانیم از پس آن‌ها برنمی‌آییم، عملا قید زندگی خود را می‌زنیم و بعد از مدتی متوجه آثار ناگوار این کارمان می‌شویم که ممکن است خیلی دیر باشد.

برعکس این موضوع هم وجود دارد. خیلی از فریلنسرها هستند که پروژه‌های کمتر از حالت معقول را می‌پذیرند و در انجام آن‌ها تنبلی می‌کنند و دچار اهمال کاری می‌شوند. در این صورت، با به تعویق انداختن کارها، همان تعداد پروژه هم روی یکدیگر تلمبار می‌گردد و آسیب جدی به کسب و کار فریلنسر وارد می‌شود.

با این همه، خیلی از فریلنسرها این مورد را از معایب فریلنسینگ نمی‌دانند بلکه آن را یک مزیت تلقی می‌کنند زیرا با مدیریت خوب و درست، کار و زندگی خود را به سبک مناسبی پیش می‌برند.

افرادی با این ویژگی‌ها می‌توانند دورکاران بهتری باشند

از دید من، همه‌ی مشاغل و همه‌ی سبک‌های مختلف کار کردن ممکن است برای برخی از افراد بسیار سودآور و ثمربخش به حساب بیاید و برای بعضی دیگر، آسیب زننده و غیر مفید باشد. داستان دورکاری هم به دور از این واقعیت نیست.

کار کردن از راه دور می‌تواند شرایط ویژه و مخصوص خود را وارد زندگی افراد کند و آن را طوری پیش ببرد که هرگز فکرش را هم نمی‌کردیم. در این‌جا قصد دارم به برخی از ویژگی‌هایی که افراد دورکار دارند و به کمک آن‌ها راحت‌تر شرایط دورکاری را درک و هضم می‌کنند، اشاره کنم.

افرادی که شلوغی اذیت‌شان می‌کند

اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که برای انجام کارهایتان نیاز به تمرکز بالایی دارید و هر گونه مزاحمت کوچکی شما را از ادامه دادن به انجام فعالیت‌ها بازمی‌دارد، احتمالا هنگام کار کردن در محیط‌های شلوغ مانند دفتر، شرکت و … با مشکل مواجه می‌شوید. در این شرایط، نمی‌توانید تمام تمرکز خود را به کار گیرید و به احتمال زیاد کارایی شما پایین آمده و از نتیجه‌ای که به دست می‌آورید، راضی نخواهید بود.

به هر حال در محیط‌هایی مثل دفتر کار، اداره، شرکت و … همیشه شرایط آن طوری که شما دوست دارید پیش نمی‌رود زیرا این تنها شما نیستید که در آن محل کار می‌کنید. هر لحظه ممکن است همکاران و بقیه نیروها به طور ناخواسته کار شما را مختل کنند.

داستان دورکاری از این جهت می‌تواند کمک کننده باشد. افرادی که آرامش ذهنی و سطح تمرکزشان به سادگی بالا و پایین می‌رود، بهتر است که به صورت دورکاری وظایف خود را به انجام برسانند تا در محیطی که خودشان آن را مدیریت می‌کنند، مشغول فعالیت شوند و شاهد نتایج بهتری از کار کردن‌شان باشند.

افرادی که نیاز به وقفه انداختن بین کار دارند

همانطور که می‌دانید، افرادی که به صورت سنتی کار می‌کنند و در محل کار خود حاضر می‌شوند، موظف هستند که در ساعت خاصی کار را شروع کنند و فرصت دارند که فعالیت‌ها و وظایف‌شان را در زمان محدودی انجام دهند زیرا تایم کاری آن‌ها به پایان می‌رسد و باید راس ساعت مشخصی محل کار را ترک کنند.

این موضوع، کمی دست و پای کارمندان را می‌بندد زیرا در صورت شلوغ بودن برنامه‌ی کاری‌شان، مجبور می‌شوند که بدون وقفه و با سرعت بالایی کارها را به نتیجه برسانند. در این شرایط، احتمال این که کیفیت کار افت پیدا کند، وظایف در آخر به اتمام نرسد، کارمندها خسته و ناراضی از حال و اوضاع خود باشند هم بالا می‌رود.

همه‌ی این دردسرها می‌توانند تا حدودی با دورکاری ترمیم شوند. آن دسته از افرادی که پس از یک ساعت کار کردن شاهد افت شدید کارآیی خود می‌شوند و یا ضعف را در خود حس می‌کنند، بهتر است که هر چند دقیقه یک بار خود را به استراحت کوتاه‌مدت دعوت کنند. این کار ممکن است خیلی از مواقع در محل کار هم شدنی باشد ولی همیشه اینطور نیست.

کار کردن در منزل و مشغول شدن به دورکاری می‌تواند این فرصت را به شما بدهد که اگر نیازمند ایجاد وقفه در تایم کاری هستید، به راحتی خود را از کسالت دور کنید و با انجام هر فعالیتی که باعث بازیابی انرژی‌تون میشود، انگیزه و حال خوب را به سمت خود بازگردانید و سپس ادامه‌ی کار را از سر بگیرید.

افرادی که در ساعاتی خاص، کارایی بالایی دارند

تا جایی که من دیده‌ام، اکثر ارگان‌ها و شرکت‌ها ساعات کاری خود را از 7:30 صبح تا 14:30 بعد از ظهر تعیین می‌کنند. (شاید در برخی از موارد، کمی بیشتر یا کمتر از این محدوده هم باشد.)

این در حالی است که مطالعات نشان داده‌اند کارایی اکثر انسان‌ها از ساعت 9 صبح به بعد رو به افزایش است. به این حرف کاملا اعتقاد دارم زیرا با چشم خود دیده‌ام افرادی را که در ساعات مشخصی از روز (که همان حدود 9 – 10 صبح به بعد است) کارایی‌شان کولاک می‌کند ولی زودتر از آن و یا حتی در ساعات خاص دیگر مانند بعد از صرف ناهار، می‌شود به سادگی حس بی رمقی و کسل بودن‌شان را شاهد بود.

اگر شرایطی وجود داشته باشد که در آن، ساعات کاری افراد دورکار منعطف باشد و خودشان بتوانند تایم کاری‌شان را انتخاب کنند، بی شک نتیجه‌ی نهایی دستخوش تغییرات مثبت می‌شود زیرا ممکن است یک نیرو بتواند از عصر تا شب به خوبی از خودش کار بکشد و باکیفیت وظایفش را انجام دهد، یک نیروی دیگر شاید در ساعات خاص خودش و … .

مهارت‌های مورد نیاز در دورکاری

وقتی شیوه‌ی کار کردن افراد به سمت دورکاری پیش می‌رود، همه‌ی آن‌ها برای موفقیت در این سبک از کار کردن و رسیدن به نتایج مطلوب، باید مهارت‌های خاصی را فرا گیرند.

امروزه بیش از 74% از شرکت‌ها قصد دارند برخی از کارکنان خود را به طور دائم به کار از راه دور منتقل کنند. در نتیجه، شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند کارمندانی را استخدام کنند که نه تنها تخصص در مهارت اصلی خود دارند، بلکه شایستگی قرار گرفتن در موقعیت دورکاری را هم داشته باشند. این شایستگی، با یادگیری مهارت‌ها به دست می‌آید.

در ادامه‌ی این مقاله، تعداد اندکی از این مهارت‌ها را نام می‌برم و توضیح کوتاهی راجع به هرکدام آن‌ها می‌دهم.

1- مهارت سازماندهی امور و برنامه‌ریزی در دورکاری

وقتی از خانه کار می‌کنید، هیچ همکاری در اطراف شما وجود ندارد که انگیزه‌ی شما را حفظ کند یا مدیری برای نظارت بر پیشرفت شما وجود ندارد. شما باید نظم و انضباط خود را از طریق سازماندهی و برنامه ریزی مداوم حفظ کنید تا مطمئن شوید که تمام کارهایتان به موقع به پایان می‌رسند.

شما باید اولویت‌های خود را شناسایی کنید، یک لیست وظایف برای تمام کارهایی که در دست دارید ایجاد کنید، کل زمان مورد نیاز برای اتمام کارها را تخمین بزنید و آن‌ها را اجرا کنید. برای اینکه بفهمید برای اتمام یک کار خاص چقدر زمان می‌برد، ممکن است مقداری آزمون و خطا طول بکشد. از این گذشته، کارهایی که ممکن است زمان زیادی در اداره یا شرکت یا دفتر داشته باشند، ممکن است زمانی که از خانه کار می کنید سریع‌تر پیش بروند و بالعکس.

2- مهارت‌های فنی مربوط به دورکاری

کارمندان دورکار، از ابزارهای زیادی برای مدیریت کار خود و برقراری ارتباط با تیم خود استفاده می‌کنند. پیام‌های فوری، مدیریت پروژه، ویدئو و کنفرانس تحت وب و ابزارهای اشتراک گذاری اسناد تنها برخی از آن‌ها هستند. در حالی که کارمندان دورکار نیازی به داشتن دانش عمیق در مورد هر نوع فناوری و ابزار ندارند، آنها باید به راحتی به ابزارهای دیجیتالی که شرکت به طور روزانه از آن‌ها استفاده می‌کند دسترسی داشته باشند – بدون هیچ کمکی. در عین حال، آن‌ها باید در آزمایش ابزارهای جدید کار از راه دور احساس اطمینان کنند.

3- مهارت همکاری از راه دور

وقتی کارمندان در اداره هستند و همکاران‌شان از نظر فیزیکی نزدیک آن‌ها می‌نشینند، همکاری برای آن‌ها آسان است. اما زمانی که از راه دور کار می‌کنید، همکاری به عنوان یک مهارت مهم‌تر و چالش برانگیزتر می‌شود زیرا باید دائماً با همکاران و مدیران خود که ممکن است از مکان‌ها و زمان‌های مختلف کار می‌کنند در ارتباط باشید.

برای همکاری موفقیت آمیز، کارمندان از راه دور باید با اعضای تیم خود اعتماد ایجاد کنند و چک لیست‌های معمولی داشته باشند تا مطمئن شوند همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود. آن‌ها همچنین باید سعی کنند همکاران خود را در سطح شخصی‌تری بشناسند تا رفاقت ایجاد کنند و ارتباط برقرار کردن ساده‌تر شود .

4- مهارت خود برانگیختگی در دورکاری

کارمندان از راه دور باید خودانگیزه کافی برای انجام کارها بدون نیاز به نظارت مداوم داشته باشند. در یک محیط اداری، مدیرتان از کنار میزتان عبور می‌کند تا به‌روزرسانی‌ها را دریافت کند یا حتی اگر گیر کرده‌اید به شما کمک کند. اما در یک محیط کار از راه دور، باید کارهایی را که باید هر روز انجام دهید را به خود یادآوری کنید.

در حالت ایده‌آل، کارمندان از راه دور باید خود آغازگر باشند که نیازی به هدایت زیادی ندارند. آن‌ها باید توانایی ایجاد یک برنامه کاری از راه دور، تعیین اهداف خود، تخمین جدول زمانی و دستیابی به آن اهداف را به موقع داشته باشند.